BS Polonia Bytom

ROK 1965

Po sukcesie w Pucharze Rappana Polonia wzmocniona Eugeniuszem Faberem i Antonim Nierobą z chorzowskiego Ruchu i Zygmuntem Szmidtem z GKS Katowice wyjechała do USA na turniej piłkarski organizowany dla drużyn europejskich. W pierwszym meczu rozgrywek grupowych, w obecności 12736 widzów, drużyna zmierzyła się z mistrzem Węgier i zdobywcą Pucharu Miast Targowych 1964/1965 – budapeszteńskim Ferencvárosem, mającym w swoim składzie takich piłkarzy jak Flórián Albert czy Zoltán Varga. Spotkanie zakończyło się remisem 0:0, a sędzia nie uznał dwóch bramek strzelonych przez Polonię.

11 lipca o 14:30 Polonia zmierzyła się z mistrzem Szkocji – Kilmarnock F.C., z którym zremisowała 1:1 (0:1). Kończące pierwszą rundę spotkanie z West Bromwich okazało się bardzo trudne dla bytomian. Anglicy prowadzili 2:0 po bramkach Kena Foggo i Johna Kaye, jednak Norbert Pogrzeba w ciągu dwóch minut – w 77 i 79 – doprowadził do wyrównania.

18 lipca o 14:30 nastąpił rewanż z Ferencvárosem w 35 minucie Flórián Albert z podania Gyuli Rákosiego strzelił bramkę dla Węgrów. Po przerwie trener Michał Matyas zastąpił Pogrzebę Zygmuntem Szmidtem. Madziarzy zaprotestowali twierdząc, że jest to niezgodne z regulaminem, jednak komitet organizacyjny przyznał rację bytomianom. Po tym wydarzeniu gra stała się tak ostra, że amerykański sędzia Carannante usunął z boiska Pála Orosza za serię złośliwych fauli. W 63 minucie wyrównującą bramkę zdobył Jan Liberda, a w 66 drugiego gola strzelił Szmidt.

Z Kilmarnock poloniści wygrali 2:0 po bramkach Pogrzeby i Szmidta, natomiast na zakończenie rozgrywek grupowych odbył się rewanż z West Bromwich dopingowanym przez zawodników Ferencvárosu i miejscowych Węgrów, ponieważ gdyby Polonia przegrała – do finału awansowałby właśnie budapeszteński klub. Polska drużyna rozegrała jednak bardzo dobry mecz, dokumentując swoją przewagę sześcioma bramkami, a hat-trickami popisali się Pogrzeba i Szmidt. Dave Murray z NBC New York powiedział po meczu, że Polonia jest najlepszą drużyną, jaką kiedykolwiek oglądał w USA.

Po dość łatwej wygranej nad zwycięzcami pierwszej grupy – New Yorkers – w środę, 4 sierpnia, poloniści spotkali się z tą drużyną w meczu rewanżowym. Mając trzybramkową przewagę z pierwszego spotkania zawodnicy postawili na obronę, aby awansować dalej jak najmniejszym nakładem sił. Efektem tego była bramka stracona w 28 minucie, a strzelcem był Neubauer. Taki bieg wydarzeń zmusił Polonię do zmiany taktyki i dwie minuty później pierwszą bramkę dla bytomian strzelił Szmidt. Po zmianie stron, w 46 minucie, Jerzy Jóźwiak otrzymał podanie od Pogrzeby i celnym strzałem pokonał bramkarza Uwe Schwarta. Wynik meczu nie uległ zmianie do końca i Polonia wygrała Interligę oraz uzyskała prawo do gry o American Challenge Cup.

W pierwszym spotkaniu o Puchar Ameryki nie zagrał Liberda, który leczył kontuzję. W obecności 15 tysięcy widzów Polonia wygrała z niepokonaną dotychczas Duklą Praga, która od czterech lat dzierżyła Trofeum. Pierwsza połowa była wyrównana, jednak w drugiej bytomianie uzyskali przewagę i dała ona efekt w 59 minucie, kiedy bramkę zdobył Jan Banaś, który wykonując rzut wolny z odległości dwudziestu metrów od bramki, trafił jednego z Czechów. Piłka wróciła pod nogi Banasia i strzelił on powtórnie, a bramkarz Ivo Viktor nie zdołał obronić. Druga bramka padła w podobnych okolicznościach. Wtedy w jednego z obrońców Dukli przy rzucie wolnym trafił Norbert Pogrzeba, a odbitą piłkę przejął Ryszard Grzegorczyk, który tym samym ustalił końcowy rezultat.

11 sierpnia odbył się drugi mecz. Choć Polonia od samego początku zaatakowała, jako pierwsza straciła bramkę. Josef Vacenovský w szóstej minucie silnym strzałem z trzydziestu metrów pokonał Edwarda Szymkowiaka. Bytomianie jednak nadal atakowali, a efekt osiągnęli w trzydziestej minucie, kiedy Jerzy Jóźwiak zdobył bramkę wyrównującą. Później zawodnik ten trafił też w poprzeczkę, potem Jan Banaś w spojenie słupka z poprzeczką i znów Jóźwiak w poprzeczkę. Trener Michał Matyas okreslił te wydarzenia jako fantastyczną opiekę bogini szczęścia nad praskim bramkarzem Pavlem Koubą. Po przerwie Zygmunta Szmidta zastąpił Jan Liberda. Czesi nie radzili sobie z bytomską obroną, a ataki Polonii wciąż zagrażały bramce Dukli. Wynik jednak nie zmienił się i drużyna polska zdobyła American Challenge Cup nazywany w Polsce Pucharem Ameryki.

Po meczu finałowym szczęśliwi polonusi, którzy stanowili większość widzów, ośpiewali „Mazurka Dąbrowskiego”, potem „Rotę”, a na koniec „Sto lat”. Zawodników i trenerów podrzucali na rękach. Bytomianie poza Pucharem Ameryki przywieźli do kraju 20 tysięcy dolarów dla PZPN oraz okoliczny okazały pamiątkowy puchar od Polonii amerykańskiej.

Powrót do kraju był triumfalny – w Warszawie przed gmachem CDT wstrzymano ruch uliczny, gdy bytomianie prezentowali zdobyte trofea. Feta w Bytomiu wspominana jest do dziś, jako wręcz legendarna manifestacja. Na Placu Sobieskiego (ówczesnego Thielmanna) zgromadziło się kilkanaście tysięcy kibiców Polonii.

Rozgrywki grupowe

Finał International Soccer League

31 lipca 1965
Polonia Bytom 3:0 New Yorkers
Randall Island Stadium
Sędzia: Leo Goldstein (Stany Zjednoczone)
Jan Banaś 22′
Zbigniew Szmidt 68′
Jerzy Jóźwiak 88′

Polonia: Edward Szymkowiak – Paweł Orzechowski, Walter Winkler, Zygmunt Anczok, Antoni Nieroba, Ryszard Grzegorczyk, Jan Banaś, Zygmunt Szmidt, Norbert Pogrzeba, Jan Liberda, Eugeniusz Faber (46′ Jerzy Jóźwiak)

New Yorkers: Uwe Schwartz – Reszneki, Young, Rick, Winter, Horvath, Albrecht, Meyer, Kosmidis, Neubauer, Howfield

4 sierpnia 1965
New Yorkers 1:2 Polonia Bytom
Randall Island Stadium
Sędzia: John di Salvatore (Stany Zjednoczone)
Neubauer 28′
Zbigniew Szmidt 30′
Jerzy Jóźwiak 46′

Polonia: Edward Szymkowiak, Paweł Orzechowski, Walter Winkler, Zygmunt Anczok, Antoni Nieroba, Ryszard Grzegorczyk, Jerzy Jóźwiak, Zygmunt Szmidt, Norbert Pogrzeba, Jan Liberda, Eugeniusz Faber

American Challenge Cup

7 sierpnia 1965
Polonia Bytom 2:0 Dukla Praga
Randall Island Stadium
Widzów: 15000
Sędzia: Aldo Clemente (Stany Zjednoczone)
Jan Banaś 59′
Ryszard Grzegorczyk 78′

Polonia: Edward Szymkowiak – Paweł Orzechowski, Walter Winkler, Zygmunt Anczok, Antoni Nieroba, Ryszard Grzegorczyk, Eugeniusz Faber, Zygmunt Szmidt, Jan Banaś, Norbert Pogrzeba, Jerzy Jóźwiak; Trener: Michał Matyas

Dukla: Ivo Viktor, Miroslav Čmarada, Jiří Čadek, Ladislav Novák, Svatopluk Pluskal, Josef Masopust, Jan Brumovský, František Knebort, Josef Vacenovský, Miroslav Rödr, Josef Jelínek; Trener: Jaroslav Vejvoda

11 sierpnia 1965
Dukla Praga 1:1 Polonia Bytom
Randall Island Stadium
Widzów: 15000
Sędzia: John di Salvatore (Stany Zjednoczone)
Josef Vacenovský 6′
Jerzy Jóźwiak 30′

Dukla: Pavel Kouba, Miroslav Čmarada, Jiří Čadek, Ladislav Novák, Svatopluk Pluskal, Josef Masopust, Jan Brumovský, Josef Vacenovský, František Knebort, Miroslav Rödr, Josef Nedorost; Trener: Jaroslav Vejvoda

Polonia: Edward Szymkowiak, Paweł Orzechowski, Walter Winkler, Zygmunt Anczok, Antoni Nieroba, Ryszard Grzegorczyk, Eugeniusz Faber, Zygmunt Szmidt (46′ Jan Liberda), Jan Banaś, Norbert Pogrzeba, Jerzy Jóźwiak; Trener: Michał Matyas

Polonia Bytom zdobyła American Challenge Cup 1965.