W 1965 roku, po powrocie z Interligi, drużyna walczyła w lidze bardzo dobrze i dopiero w siódmej kolejce uległa po raz pierwszy w tym sezonie, przegrywając z Zagłębiem Sosnowiec 2:3. W rundzie wiosennej piłkarze utrzymali wysoką formę i ostatecznie klub zajął trzecie miejsce w całych rozgrywkach, dzięki czemu uzyskał prawo do gry w Pucharze Lata. W sezonie 1966/1967 klub radził sobie średnio. W lidze drużyna trzymała się w środku tabeli, ale w Pucharze Polski zakończyła rozgrywki już po drugim meczu, przegrywając z Odrą Opole 2:7. W Pucharze Lata drużyna wygrała tylko raz – ze zwycięzcą grupy IFK Norrköping 3:1, w trzech meczach zremisowała bezbramkowo i w dwóch przegrała wysoko – 1:7 z Dynamem Drezno i 1:5 z IFK Norrköping i zajęła trzecie miejsce w grupie.
Z Pucharu Polski edycji 1967/1968 klub odpadł już po pierwszym meczu, przegrywając z rezerwami opolskiej Odry 0:1, jednak w innych rozgrywkach piłkarze prezentowali lepszą grę i w lidze na koniec sezonu zajęli czwarte miejsce. Najlepiej drużyna wypadła w Pucharze Lata – pierwszy raz ograniczonym tylko do rozgrywek grupowych. Bytomianie zajęli w swojej grupie pierwsze miejsce przegrywając tylko raz – z Werderem Brema w meczu wyjazdowym 0:2. Za tę lokatę klub otrzymał premię w wysokości 10 tysięcy franków szwajcarskich.
Kolejne dwa sezony to okres rozpadu wielkiej drużyny, która święciła triumfy w latach sześćdziesiątych. Nie było tego jeszcze widać w tabeli ligi – Polonia zajęła trzecie miejsce w sezonie 1968/1969 i czwarte w 1969/1970 – ale w tych latach odszedł cały kręgosłup zespołu. Edward Szymkowiak i Jan Liberda zakończyli swoje kariery, a Jan Banaś odszedł do Górnika Zabrze. Od tego czasu z mocnej ligowej drużyny, która co roku kończyła sezon w ścisłej czołówce, zrobił się ligowy “średniak” i tak pozostało przez całe lata siedemdziesiąte – klub walczył już nie o mistrzostwo, lecz o utrzymanie wśród najlepszych. W Pucharze Polski natomiast dwa razy drużyna dotarła do finału – w sezonie 1972/1973 przegrała po rzutach karnych z warszawską Legią. Po dogrywce utrzymał się wynik bezbramkowy, a rzuty karne zakończyły się wynikiem 2:4. W sezonie 1976/1977, występując jako drugoligowiec, Polonia przegrała w finale z Zagłębiem Sosnowiec 0:1. Klub uczestniczył również w Pucharze Intertoto zajmując w swojej grupie pierwsze miejsce w roku 1970, trzecie w 1973 i drugie w 1975. W ligowym sezonie 1975/1976 wydarzyła się rzecz bez precedensu – Polonia zajęła ostatnie miejsce w swojej klasie rozgrywkowej. Za ten stan rzeczy obwinieni zostali czterej podstawowi zawodnicy, Janik, Radecki, Brysiak i Gdawiec, co poskutkowało ich zawieszeniem. Już w następnym sezonie drużyna wygrała swoją grupę II ligi jednocześnie docierając do finału Pucharu Polski. Klub, który już od kilku lat przechodził poważny kryzys osiągnął wtedy swój ostatni sukces.
Sezon | Miejsce w lidze | Punkty i
różnica bramek |
---|---|---|
1965/1966 | 3/14 (1) | 31/+9 |
1966/1967 | 6/14 (1) | 27/+1 |
1967/1968 | 4/14 (1) | 26/0 |
1968/1969 | 3/14 (1) | 28/+7 |
1969/1970 | 4/14 (1) | 31/+5 |
1970/1971 | 12/14 (1) | 23/-7 |
1971/1972 | 10/14 (1) | 21/-12 |
1972/1973 | 13/14 (1) | 20/-22 |
1973/1974 | 12/16 (1) | 27/-11 |
1974/1975 | 8/16 (1) | 28/-6 |
1975/1976 | 16/16 (1)↓ | 21/-14 |
1976/1977 | 1/16 (2)↑ | 39/+20 |
Od 1977 do 1987: Między pierwszą a drugą ligą
W kolejnych latach Polonia balansowała na granicy spadku. W 1978 roku cztery kluby uzyskały 27 punktów w rozgrywkach i o spadku zadecydowała dodatkowa tabela uwzględniająca wyniki meczów między nimi. W sezonie 1978/1979 Polonia uratowała swój byt w ekstraklasie w ostatnim meczu wygrywając 2:0 z ŁKS i wyprzedzając Pogoń Szczecin. W 1980 roku obchodzono sześćdziesięciolecie klubu. Z tej okazji 6 czerwca odbył się mecz oldbojów pomiędzy zawodnikami Polonii oraz praskiej Dukli, w którym bytomianie przegrali 0:2. Drużyna seniorów natomiast grała na tyle słabo, że w ostatnim meczu sezonu, w którym przeciwnikiem był Lech Poznań, na trybunach zasiadło tylko dwustu widzów. Podczas gdy Szombierki Bytom świętowały zdobycie tytułu mistrza Polski, Polonia spadała z ekstraklasy na wiele lat.
Pierwsze dwa sezony po spadku Polonia kończyła w ścisłej czołówce swojej grupy, jednak nie udało jej się awansować do I ligi. W rundzie jesiennej edycji 1982/1983 drużyna spisywała się poniżej oczekiwań i zagrożona została spadkiem, co spowodowało na początku 1983 roku zatrudnienie nowego trenera – Piotra Czai, który zreorganizował zespół. Polonia w rundzie rewanżowej zagrała lepiej i utrzymała się w lidze. Kontynuacją budowy nowej drużyny były zmiany w przerwie letniej, kiedy z klubu odeszło siedmiu podstawowych zawodników. Drużyna w zmienionym składzie stała się niespodzianką rozgrywek. W tym sezonie również Zbigniew Konieczko został określony odkryciem roku trenera Czai. W lecie 1984 do Śląska Wrocław odszedł Krzysztof Walczak – najlepszy strzelec drużyny. W 1984 odbył się też plebiscyt Sportu na jedenastkę czterdziestolecia PRL – znaleźli się w niej Szymkowiak i Anczok.
Sezonu 1984/1985 Polonia również nie może zaliczyć do udanych. Klub grał średnio w lidze i zajął w niej dziesiąte miejsce. Po jego zakończeniu wrócił jednak do zespołu Krzysztof Walczak i to on walnie przyczynił się do awansu w kolejnym roku do I ligi. Pod koniec 1985 roku odbył się plebiscyt Życia Bytomskiego na najlepszych sportowców powojennego Bytomia. Zwyciężył w nim Edward Szymkowiak, a kolejne pięć miejsc zajęli również piłkarze Polonii – Jan Liberda, Ryszard Grzegorczyk, Henryk Kempny, Kazimierz Trampisz i Zygmunt Anczok. W sezonie 1985/1986 drużyna stała się rewelacją rozgrywek i zdobyła mistrzostwo swojej grupy, a królem strzelców został Krzysztof Walczak, zdobywając 20 bramek.
Nowy sezon w ekstraklasie to również nowy regulamin rozgrywek. Za zwycięstwo różnicą co najmniej trzech bramek otrzymywano 3 punkty, a drużyny zajmujące miejsca 11-14 uczestniczyły w barażach, po których dwie z nich spadały do II ligi. Po rundzie jesiennej klub zajmował 10 miejsce z trzynastoma punktami i otrzymał dobre noty za grę. Wiosną drużyna grała gorzej. Pod koniec sezonu dodatkowo unieważniono mecz z Lechem Poznań w związku z podejrzeniem korupcji i Polonia zajęła ostatecznie trzynaste miejsce w ekstraklasie. W barażach spotkała się z Olimpią Poznań na wyjeździe remisując 0:0, a u siebie 2:2. Korzystniejszy bilans bramek strzelonych na wyjeździe spowodował, że to Olimpia utrzymała się, a Polonia spadła do drugiej ligi. Z tego powodu pracę w klubie zakończył trener Paweł Kowalski, a na jego miejsce zatrudniono Stanisława Cygana.
Sezon | Miejsce w lidze | Punkty i
różnica bramek |
---|---|---|
1977/1978 | 13/16 (1) | 27/0 |
1978/1979 | 14/16 (1) | 24/-16 |
1979/1980 | 16/16 (1)↓ | 16/-24 |
1980/1981 | 3/16 (2) | 38/+15 |
1981/1982 | 2/16 (2) | 38/+16 |
1982/1983 | 12/16 (2) | 28/+2 |
1983/1984 | 2/16 (2) | 34/+7 |
1984/1985 | 10/16 (2) | 30/+2 |
1985/1986 | 1/16 (2)↑ | 41/+20 |
1986/1987 | 13/16 (1)↓ | 21/-13 |
Od 1987 do 1997: Na zapleczu ekstraklasy
W sezonie 1987/1988 Polonia była jednym z kandydatów do powrotu do ekstraklasy. W rundzie jesiennej drużyna wywalczyła trzecie miejsce w swojej grupie zdobywając 23 punkty. Piłkarze do rundy rewanżowej przygotowywali się w Wiśle, a potem na zaproszenie Energie Cottbus pojechali do NRD by rozegrać kilka spotkań z tamtejszymi drużynami. Nie udało się jednak awansować, co spowodowało, że zarząd klubu zatrudnił od nowego sezonu Mariana Geszke jako szkoleniowca pierwszej drużyny. Z drużyny odszedł również Krzysztof Walczak, który trafił do GKS Katowice.
Drużyna trapiona kontuzjami zajęła po rundzie jesiennej 6 miejsce. Jesienią odbył się również Turniej Polonii organizowany przez Rzeczpospolitą i krakowskie Tempo z okazji siedemdziesięciolecia odzyskania niepodległości w 1918 roku. W Turnieju wzięły udział drużyny o nazwie Polonia z całej Polski, a do finału dotarła drużyna bytomska, która zmierzyła się w nim ze swoją imienniczką z Lidzbarka Warmińskiego. Mecz zakończył się zwycięstwem bytomian 2:0 – bramki strzelili Wierzbanowski i Rutkowski.
W rundzie wiosennej drużyna grała gorzej i ostatecznie zajęła piąte miejsce po zakończeniu sezonu, a najlepszym strzelcem drużyny został Bogdan Długajczyk, który został również wicekrólem strzelców drugiej ligi zdobywając 14 bramek, a redakcja katowickiego Sportu wybrała go do jedenastki sezonu. Piłkarz ten rozstał się z Polonią po zakończeniu rozgrywek w dość niecodzienny sposób – w lipcu 1989 roku wyjechał do RFN na urlop i już z niego nie powrócił. Grał później w SV Meppen – ówczesnym niemieckim drugoligowcu.
W pierwszych latach po zmianie ustroju klub co roku był jednym z głównych kandydatów do awansu do ekstraklasy, jednak nie udało się osiągnąć na tym polu sukcesów. Co prawda w sezonie 1989/1990 drużyna zajęła czwarte miejsce, ale w kolejnych trzech wyniki były dużo gorsze i skutkowało to siódmą, dwunastą i jedenastą lokatą. Od sezonu 1994/1995 Polonia na powrót stała się solidnym drugoligowcem. W Pucharze Polski, natomiast, drużyna odpadała najpóźniej po drugim swoim meczu.
Sezon | Miejsce w lidze | Punkty i
różnica bramek |
---|---|---|
1987/1988 | 4/16 (2) | 38/+13 |
1988/1989 | 5/16 (2) | 37/+10 |
1989/1990 | 4/20 (2) | 48/+17 |
1990/1991 | 7/20 (2) | 41/+13 |
1991/1992 | 7/17 (2) | 32/+4 |
1992/1993 | 12/18 (2) | 31/-10 |
1993/1994 | 11/18 (2) | 33/-6 |
1994/1995 | 6/18 (2) | 39/+12 |
1995/1996 | 5/18 (2) | 49/+6 |
1996/1997 | 5/18 (2) | 53/+7 |